In de 15 jaar die ik in Zwolle gewoond heb ben ik regelmatig in buurgemeente Kampen geweest en ook op het NS station van Kampen. De spoorlijn Zwolle-Kampen is de kortste spoorlijn van Nederland, maar het station van Kampen en de spoorlijn zelf kennen een rijke geschiedenis. Begin dit jaar las ik dat dit het laatste jaar is dat deze spoorlijn in gebruik zal zijn, dus wil ik nog één keer naar Kampen om het station en omgeving te bekijken.

De hoofdingang van het station, gezien vanaf IJsselmuiden. Wat meteen opvalt is dat het gebouw zo groot is voor maar zo’n simpel spoorlijntje. De hoofdingang van het station is al jaren niet meer in gebruik. In de oude stationsrestauratie zit nu een kiosk en verder is er een bewaakte fietsenstalling. Ook lijkt de bovenverdieping, rechts van de hoofdingang bewoond te zijn. Ik zag er in elk geval gordijnen en planten voor de ramen en voor het raam van de zolderverdieping leek ik een poster te herkennen van anti-kraakbewoning.

Het station zoals iedereen die wel eens met de trein naar Kampen gereisd is wel zal herkennen. Hoewel er 2 perrons zijn telt station Kampen maar 1 spoor. Het linker spoor (en perron) worden niet gebruikt.

Het stootblok aan het einde van spoor 1; het andere (ongebruikte) spoor is korter en staat het stootblok niet op de foto. Op de achtergrond (achter het blauwe busje) de brug over de IJssel met daarachter Kampen.

Een jeugdvriend, die in Kampen gewoond heeft, vertelde me dat wanneer je op de brug fietste en de trein dreigde te missen, je met gebaren de aandacht van de machinist kon trekken zodat hij op je wachtte. Omdat de trein alleen op en neer boemelt tussen Zwolle-Kampen, de trein in Zwolle toch 10 minuten wacht en er voldoende tijd is om over te stappen op andere treinen, kon dat ook makkelijk.

Pal achter het station ligt een druk kruispunt. Hier heeft zich in het verleden in elk geval 1x een ongeluk voorgedaan waarbij de trein van het spoor doorgeschoten is over het kruispunt. Een (oud) NS medewerker vertelde me dat ze bij een onderhoudsbeurt van de Blauwe Engel ooit vergeten waren de remmen terug te monteren. Daar kwamen ze pas achter nadat de trein al naar Kampen vertrokken was. Gevalletje: foutje, bedankt … 😉

Ook meen ik ooit ergens gelezen te hebben dat in (ik meen) ’73 de trein ook doorgeschoten was op het kruispunt, maar ik weet niet of dat dat hetzelfde incident was. In elk geval moet die gele stootjuk voorkomen dat dat weer gebeurd.

Een ander opvallend item op het station is dit paaltjes met deze twee blauwe kastjes. Ik heb die in het verleden vaker op andere stations gezien maar tegenwoordig zie je ze nergens meer. Wat ik niet wist is dat deze kastjes (de rechter althans) nog steeds operationeel zijn.

De ring rechts boven op het kastje is een groen lampje dat gaat branden zodra de trein binnenkomt op het station. Dit betekend dat het spoor vanaf sein 84 (sein 84 staat namelijk op de witte plaatje) vrij is. Sein 84 staat dan echter nog op rood en ook het vertrek-sein (de witte lamp met de V eronder) brand nog niet. Met dit kastje kan de machinist sein 84 bedienen en het baanvak ‘opeisen’. Eigenlijk is dit een beetje onzinnig aangezien dit de enige trein is die op het gehele traject rijdt.

Voordat je het station van Kampen binnen rijdt met de trein kom je eerst langs een (ongebruikt) rangeer terrein. Omdat dit waarschijnlijk allemaal opgebroken gaat worden heb ik ook hier een kijkje genomen. Rechts zie je nog een stukje perron van Spoor 1 met daarnaast de 2 sporen. Het linker spoor is het hoofdspoor naar Zwolle.

Hier zie je dat het ongebruikte spoor zich vertakt in 3 sporen (de tweede wissel zit op de rechter ‘voet’ van de eerste wissel).

Hier zie je de tweede wissel beter. Helemaal links zie je het hoofdspoor naar Zwolle. Opvallend is dat de bielzen bij het spoor dat links van de eerste wissel vertakt zijn vervangen voor betonnen bielzen en dat terwijl dit spoor niet meer gebruikt wordt. Ook bij andere wissels zag ik dat de bielzen vervangen waren het spoorbed vervangen. Beetje vaag.

Het rangeerterrein van Kampen, compleet met lichtzuilen die je verwacht op een rangeerterrein. Ik weet echter niet of deze ’s avonds nog branden, aangezien alleen het linker spoor nog gebruikt wordt. Het rechter spoor is verderop zelfs helemaal overwoekerd.

Het spoor helemaal rechts is een goederen spoortje dat ca. 20 meter achter me eindigt op een stootjuk. Het spoor links daarvan eindigt op het voormalige laadperron waar ik op sta. Het spoor linksonder op de foto is het overwoekerde spoor van de vorige foto. Daarnaast zie je nog 3 sporen, waarvan het linker dus het hoofdspoor naar Zwolle is.

Even verderop op de foto zie je alle rangeer- en goederen sporen weer bij elkaar komen, maar nog steeds geen verbinding het hoofdspoor.

Het rangeerterrein van de andere kant. In de verte kun je de kerktoren van Kampen zien. Rechts het hoofdspoor (nu richting Kampen).

Hier de enige koppeling tussen het rangeerterrein en het hoofdspoor (links). Rechts zie je nog een stuk spoor wat waarschijnlijk een goederenspoortje geweest is op het industrieterrein Spoorlanden (what’s in a name). Rechts van mij loopt het dood op een spoorjuk.

Het recht doorgaande spoor en het (waarschijnlijk) goederenspoortje komen in de verte samen en eindigen ook op een spoorjuk.

Dit is de wissel van de foto hierboven maar dan van dichtbij. Op de 3e biels van rechts zie je een metalen balk op de biels geschroefd die voorkomt dat de wissel omgegooid kan worden en treinen vanaf het rangeerterrein het hoofdspoor op kunnen rijden. De wissel op het hoofdspoor is op eenzelfde manier vastgezet.

Opvallend is ook dat hier het spoorbed onder de wissel voorzien is van nieuw grind.

Dit is de Buffel die al sinds jaar en dag op het lijntje rijdt en hier sein 84 passeert. Het rangeerspoor is al enige tientallen meters achter me opgehouden.

Voor het sein staan ook weer 2 van die blauwe kastjes op een paaltje, net als bij het station.

Nadat de trein het station is binnengereden gaat het groene lampje op de kast met ‘Vertrek sein 84’ branden. Zodra de machinist (op het station) de sleutel in het kastje steekt dooft ook hier het lampje en staat het sein op groen.

En een paar minuten later dendert de trein weer richting Zwolle (sein 84 staat op de achtergrond).

De spoorlijn stamt uit 1865 en was oorspronkelijk onderdeel van de Centraalspoorweg, de treinverbinding van Kampen naar Utrecht. Treinen van en naar Utrecht ‘maakten kop‘ in Zwolle en reden dan door naar Kampen. Station Kampen was dus het eindstation van de wat ook het grote stationsgebouw verklaard.

Heel erg lang heeft de trein uit Utrecht overigens niet doorgereden naar Kampen. Dat de trein altijd kop moest maken in Zwolle bleek in praktijk problematisch waarna de lijn al vrij snel werd losgekoppeld en daarmee de kortste spoorlijn van Nederland werd (12 kilometer). Dit moet voor de gemeente Kampen erg zuur geweest zijn. Zij had destijds 300.000 gulden betaald voor het doortrekken de spoorlijn van Zwolle op voorwaarden dat alle treinen uit Utrecht ook in Kampen zouden stoppen.

Ik vind het opvallend dat het grote stationsgebouw al die jaren is blijven staan. De NS heeft in het verleden vaak oude stationsgebouwen gesloopt als die hun functie hadden verloren. Veel kleine stations hebben nu alleen een abri.

Op 8 december 2012 loopt de concessie met de NS voor het Kamperlijntje af. Op 9 december wordt de Hanzelijn, de nieuwe spoorlijn tussen Zwolle en Amsterdam via Lelystad in gebruik genomen. Kampen krijgt ook aan deze spoorlijn een station, waardoor deze oude spoorlijn overbodig is. Het is de bedoeling dat na 8 december de spoorlijn omgebouwd wordt tot regionale tramlijn met extra haltes in Zwolle, o.a. in Stadshagen. Het huidige NS station zal echter niet meer de eindbestemming worden van deze tramlijn, maar waarschijnlijk het centrum van IJsselmuiden. Kampen ligt immers aan de andere kant van de IJssel.

Ik heb ergens gelezen dat het oude NS station mogelijk een restaurant gaat worden. Je hebt er mooi uitzicht op de IJssel en Kampen, maar jammer van de weg die er tussen zit.

Meer informatie over de geschiedenis van deze spoorlijn kun je vinden op www.hetkamperlijntje.nl